Cross country (XC) vs Trail vs Enduro: Wat zijn de verschillende soorten mountainbikes?

Wanneer je een mountainbike aan wilt schaffen lijkt het in eerste instantie allemaal vrij eenvoudig. Vooral wanneer je een beperkt budget hebt kom je al snel bij een hardtail mountainbike uit. Wordt je budget wat groter, dan kom je ineens in een doolhof van vaktaal. Cross country, Trail, Enduro, wat betekent dit allemaal en wat zijn de verschillen tussen deze mountainbikes? Wat maakt de ene mountainbike anders dan de andere? In deze blog vergelijken we de verschillende soorten mountainbikes en bekijken we welke mountainbike past bij welk gebruik.

Bekijk hier direct alles over: Cross Country (XC) | Trail | Enduro 

Bekijk direct alle mountainbikes

Demping, wielmaat, banden en geometrie van MTB

Op de Nederlandse singletracks zal je vooral heel veel hardtail mountainbikes aantreffen: mountainbikes met een geveerde voorvork, maar zonder achterdemper. Dit heeft twee redenen: instapmountainbikes zijn doorgaans hardtail modellen en op de vaak snelle Nederlandse mountainbikeparcoursen kun je meestal goed met een hardtail uit de voeten. Tegelijk zien we dat ook in Nederland de full-suspension mountainbike populair is. Fietsers eisen meer van hun materiaal en zijn ook steeds meer bereid om wat meer te betalen voor een fiets die beter bij hun wensen past, of het nu gaat om een racefiets, e-bike, of mountainbike. Lees hier meer over de verschillen tussen hardtails en fully's.

Een belangrijk verschil tussen types mountainbikes zit hem in de geometrie van de fiets. Dit springt wat minder in het oog dan een achterdemper of de dikte van de banden, maar het is van enorm belang. Geometrie bepaalt niet alleen hoe jij op de fiets zit, maar ook hoe de fiets zich gedraagt: hoe strak hij stuurt, hoeveel controle je hebt op een technische trail, hoe makkelijk je klimt en snelheid vasthoudt. In het plaatje hieronder vallen de verschillen goed op. Meer weten over de geometrie? In deze blog lees je alles over de geometrie van mountainbikes. 

Vier types mountainbike van Trek met alle vier een eigen geometrie: linksboven: cross country (hardtail) 29er | rechtsboven: trail 29er | linksonder: 27,5" enduro | rechtsonder: 27,5" downhill

Nieuwe mountainbikes maken standaard gebruik van 29” wielen op crosscountry (XC) modellen. Op de kleinere maten kun je vaak 27,5" wielen verwachten, zodat de verhoudingen en rijeigenschappen van de fiets goed gebalanceerd blijven. We zien bovendien dat steeds meer merken op alle mountainbikes 'gewoon' 29 inch wielen plaatsen, omdat dit voor de beste rijeigenschappen zorgt. Lees hier alles over verschillende wielmaten bij mountainbikes.

Wanneer je zelf wat experimenteert met verschillende types banden, bandbreedtes en bandenspanning ga je merken dat je de rijeigenschappen van je fiets nog behoorlijk kunt aanpassen aan jouw specifieke wensen. Daarmee hoeft ook het verschil tussen bijvoorbeeld een full-suspension cross country fiets en een wat snellere trail bike niet altijd heel groot te zijn. De geometrie van het frame en de gebruikte vering bepalen echter wel het uitgangspunt van de fiets en de ruimte voor een afstelling op maat.

Cross country (XC) Mountainbikes

Op enkele uitzonderingen na (zoals de Trek Roscoe, dit is meer een trail mountianbike) kun je ervan uitgaan dat een hardtail mountainbike een cross country mountainbike is. XC mountainbikes worden ontwikkeld met één doel: snelheid. Dit zijn de lichtgewicht fietsen onder de mountainbikes, de topmodellen wegen maar zo’n 8 tot 9 kg. Deze fietsen zijn bedoeld om mee te klimmen, om hard mee over de single tracks te knallen en strak en efficiënt te sturen.

Naast het gewicht hebben XC mountainbikes een aantal specifiek technische kenmerken die ze onderscheiden van andere types. Allereerst hebben deze fietsen een agressieve geometrie: je zit relatief ver voorover, zodat je, net als op de racefiets, een aerodynamisch voordeel pakt. Bovendien is je gewichtsverdeling door deze houding optimaal om snel door een bocht te kunnen sturen en goed je snelheid vast te houden in bochten en over obstakels.

Tegenwoordig zijn full-suspension mountainbikes ook echt niet meer weg te denken uit de XC wereld. Doordat veel mountainbike parcoursen technischer worden, wordt ook de behoefte aan een achterdemper groter. Met een achterdemper heb je namelijk meer controle over de mountainbike, omdat het achterwiel beter contact houdt met de ondergrond. De controle die dit oplevert is de compromis voor het iets hogere gewicht meer dan waard. Het meerendeel van de professionele mountainbikers rijden tegenwoordig ook op een fully.

Trail Mountainbikes

Veel recreatieve mountainbikers rijden rond op een cross country mountainbike. Op zich begrijpelijk, maar als je er wat beter over nadenkt ook een beetje vreemd. Want cross country modellen zijn vanwege hun strakke geometrie, korte veerweg en ontbrekende of strakke achterdemper niet de makkelijkste fietsen. Het zijn in de basis wedstrijdfietsen, die een stukje comfort en controle opofferen in het streven naar pure snelheid.

De trail mountainbike is een fiets die hier andere keuzes maakt. Waar cross country fietsen zijn ontworpen met het oog op efficiëntie en snelheid hebben fietsenbouwers bij het ontwikkelen van trail modellen juist meer aandacht voor comfort en controle. Eigenschappen die voor de recreatieve fietser eigenlijk relevanter zijn dan de pure performance…

Trail MTB's hebben naast een geveerde voorvork met een veerweg tussen de 120 en 150 mm ook een achterdemper voor extra comfort en controle. Dankzij de extra vering én de vaak net even wat dikkere banden is de fiets een stuk handzamer dan een XC racer. Zo houd je meer grip en meer controle. Ook de geometrie van deze fietsen is meer ontspannen. Het balhoofd heeft een kleinere hoek, waardoor je meer controle hebt over de fiets: hij stuurt wat makkelijker en wat minder nerveus.

Een trail mountainbike is daarmee een ideale fiets voor de recreatieve mountainbiker die een toegankelijke allround fiets zoekt. Daarnaast is het een goede keuze voor de meer ervaren mountainbiker die zwaarder terrein opzoekt en ook het meest technische parcours niet uit de weg gaat.

Enduro Mountainbikes

Een stapje heftiger dan de Trail bike zijn de zogenaamde Enduro of All-Mountain mtb’s, die speciaal worden ontwikkeld voor gebruik in zogenaamde Enduro wedstrijden/tochten (over bergachtig terrein, waarbij alleen op de afdalingen een tijdmeting is) en voor recreatief gebruik op de zwaarste trails door bergachtig gebied. Deze full-suspension mountainbikes hebben een extra grote veerweg van 150 mm of meer, dikke banden en een geometrie ontwikkeld voor controle. Vaak zijn deze fietsen ook voorzien van een zogenaamde dropper post: een zadelpen die je naar beneden kunt laten zakken in een afdaling. De nadruk ligt bij een Enduro fiets op zwaar en technisch parcours, vaak met relatief meer afdalen dan klimmen.

Wanneer je deze fiets als allrounder gebruikt loop je ook tegen beperkingen aan: door de grote veerweg, het extra sterke frame en de dikke banden zijn de fietsen vrij zwaar om mee te klimmen. Het kan wel, maar hij is er niet specifiek voor ontwikkeld. Een Enduro mountainbike is daarom voor gebruik in Nederland in principe een beetje ‘overkill’, meer dan je nodig hebt. Zoek je (in het buitenland) graag de zwaarste single tracks op en maak je op vakantie graag lange tochten door de bergen? Dan is dit een fiets met een flinke meerwaarde.

Ook als je een bikepark opzoekt zal je bijna alleen maar enduro fietsen tegenkomen. Bikeparks zijn stukken trail die speciaal zijn aangelegd voor fanatiek mountainbikes. Deze downhill trails bevatten allemaal gave features zoals sprongen, kom bochten, tabletops en nog veel meer! Vaak kun je bij bikeparks met een lift naar boven, waardoor de nadelen van een enduro fiets wegvallen.