Er was een tijd dat powermeters alleen te vinden waren op de fietsen van de absolute top van de wielersport. Denk aan de profs die hun wattages nauwkeurig analyseerden om nog meer uit hun prestaties te halen. Maar tegenwoordig? Tegenwoordig lijkt het alsof iedereen die serieus wil trainen er eentje op zijn fiets heeft zitten. Tijdens een ritje met vrienden in het weekend gaat het niet meer over de mooie omgeving, maar over piekvermogens in sprints of wie de hoogste 20-minuten waarde heeft. Kortom, met de powermeter is de wielersport een nieuw middel rijker voor het onderlinge haantjesgedrag.
Maar wat(t) is een powermeter eigenlijk? Hoe werkt het en wat kun je ermee? In dit blog duiken we dieper in de wereld van wattages en laten we je zien hoe deze kleine gadget zo’n grote impact op jouw trainingen kan hebben.
Waarom een powermeter?
Waarom zou je überhaupt een powermeter willen hebben? Nou bijvoorbeeld om jezelf te ontwikkelen en je prestatiecurve te meten. ''Maar ik kan toch ook gewoon kijken hoe hard ik fiets op mijn fietscomputer?'' Ja, maar dit niet helemaal juist. Je wattage zegt namelijk veel meer over je conditie en vorm in het algemeen dan hartslag of gemiddelde snelheid. Dit komt doordat snelheid en hartslag geen vaste waardes zijn, maar sterk afhankelijk zijn van verschillende omstandigheden. Een powermeter vertelt je precies hoeveel energie je op dat moment levert. Deze vaste waarden kun je dan altijd vergelijken met eerder gemeten waarden. Zo weet je voor jezelf of je conditie er goed voor staat!
Hoe werkt een powermeter?
Een powermeter meet het vermogen dat je levert door de kracht die je op de pedalen uitoefent te combineren met de trapfrequentie (cadans). Dit gebeurt met behulp van rekstrookjes, kleine sensoren die de vervorming van metaal registreren wanneer er kracht op wordt uitgeoefend. De powermeter berekent vervolgens het vermogen in watt door deze vervorming te koppelen aan de rotaties van de crank. Dit vermogen geeft een nauwkeurige indicatie van hoe hard je werkt, ongeacht externe factoren zoals wind, temperatuur of hellingsgraad.
De nauwkeurigheid van een powermeter wordt vaak uitgedrukt in een percentage, meestal tussen 1% en 3%. Dit betekent dat de meting maximaal 1 of 3 procent kan afwijken van je werkelijke vermogen. Hoe kleiner de afwijking, hoe betrouwbaarder je gegevens. Dit is vooral cruciaal bij gestructureerde trainingen. Stel dat je een intervaltraining moet doen op 350 watt. Een powermeter met 3% afwijking kan 339 tot 360 watt aangeven, wat kan betekenen dat je óf niet hard genoeg traint óf jezelf onnodig overbelast. Met een nauwkeurigheid van 1% zit je dichter bij de gewenste inspanning en train je effectiever.
Type powermeter
Er zijn verschillende soorten powermeters, geschikt voor zowel racefietsen als mountainbikes. Daarnaast kun je kiezen voor een powermeter die het vermogen aan één kant of aan beide kanten meet. Hieronder leggen we kort uit hoe de verschillende typen werken en wanneer je voor welk type powermeter het beste kunt kiezen.
Powermeter racefiets
Racefiets powermeters worden vaak gekozen op basis van gewicht en nauwkeurigheid. Powermeter pedalen zijn populair bij racefietsers, omdat ze eenvoudig van fiets naar fiets kunnen worden overgezet, wat handig is voor renners met meerdere fietsen (tijdritfiets, winterfiets, reservefiets, etc.).
Powermeter MTB
Bij mountainbike powermeters ligt dit net anders. Mountainbikers gebruiken minder vaak powermeter pedalen, omdat zij vaak al specifieke pedalen gebruiken, bijvoorbeeld de Eggbeater pedalen van Crankbrothers. Powermeter pedalen vereisen vaak een SPD-pedaalsysteem, wat niet altijd ideaal is. Een crank of spider powermeter is dan een betere keuze, omdat je hiermee je vertrouwde pedalen kunt blijven gebruiken.
Ook brengt mountainbiken ruigere omstandigheden en meer kans op valpartijen met zich mee. Pedalen steken uit en krijgen bij een crash vaak de eerste klappen, waardoor powermeter pedalen kwetsbaar zijn. Een crank of spider powermeter is beter beschermd tegen schade, wat het een ideale optie maakt voor offroad gebruik.
Dubbelzijdige of enkelzijdige powermeter?
Voor de nauwkeurigheid en fietsdynamica is er een verschil tussen een dubbelzijdige en enkelzijdige powermeter. Je zou namelijk zeggen dat elke powermeter hetzelfde meet. Toch zit er naast de prijs een degelijk verschil tussen beide metingen. Met een dubbelzijdige powermeter kun je bijvoorbeeld bepalen of je balans tussen je rechter en linkerbeen gelijk is. Ook heb je meer gegevens ter beschikking dus is een dubbelzijdige powermeter nauwkeuriger.
Die onnauwkeurigheid bij een enkelzijdige powermeter ontstaat door het feit dat je powermeter de kracht van 1 been meet. Die waarde wordt dan verdubbeld om je volledig wattage te laten zien. Het krachtsverschil tussen je benen is dus berust op een schatting, standaard is deze op 50/50 ingesteld. Mocht uit een sporttest blijken dat dit anders is, kun je dit wel aanpassen, zodat de berekening weer nauwkeuriger is.
Echter zit er bij de meeste mensen weinig verschil tussen de kracht die geleverd wordt tussen het linker en het rechterbeen. Dit is de reden dat in veel gevallen een enkelzijdige powermeter prima voldoet. Daarnaast is de prijs van een enkele powermeter een stuk betaalbaarder. Dubbelzijdige powermeters zijn vaak dubbel zo duur.
Voordelen van een enkelzijdige powermeter
+ Makkelijker te monteren
+ Minder gewicht dan een dubbelzijdige
+ Prijs is een stuk aantrekkelijker
Nadelen van een enkelzijdige powermeter
- Minder nauwkeurig
- Geen gegevens over krachtsverschil tussen links en rechts
Voordelen van een dubbelzijdige powermeter
+ Nauwkeuriger
+ Links/rechts powerdata is handig wanneer je een groot links/rechts verschil heb
Nadelen van een dubbelzijdige powermeter
- Zwaarder door meerdere accu’s
- De extra data die gegenereerd wordt is niet voor iedereen van waarde
- Ze zijn duurder dan de enkele powermeters
Positie van de powermeter
Een powermeter kan op verschillende plekken op de fiets worden gemonteerd, afhankelijk van het type en jouw voorkeuren. De meest voorkomende locaties zijn in de crankarm, het pedaal of de spider (in spider). Elke locatie heeft zijn eigen voor- en nadelen, variërend van installatiegemak tot meetnauwkeurigheid en duurzaamheid. Door te begrijpen hoe deze posities werken en wat ze bieden, kun je de powermeter kiezen die het beste past bij jouw fiets, rijstijl en trainingsdoelen. Hieronder lichten we de drie populairste plekken uit.
Powermeter in crankarm
Deze optie is de meest gebruikte optie. Een powermeter in de crankarm is namelijk beschikbaar in zowel enkel- als dubbelzijdig. Powermeters in de crankarm zijn duurzaam en relatief goedkoop. De powermeters die in je crankarmen verwerkt worden vormen verreweg de grootste groep. De metalen strip die je wattage meet zit in de crank arm vast. Het voordeel daarvan is dat je crank arm eigenlijk niet slijt en je powermeter bij wijze van spreken eeuwig mee kan gaan.
Lees de volgende blog en leer hoe je een crankstel van Shimano kan vervangen (tips te gebruiken bij monteren van zowel een enkel- als dubbelzijdige powercrank).
Voordelen van een powermeter in crankarm
+ Zowel enkel- als dubbelzijdig te verkrijgen
+ Alle pedalen te gebruiken
+ Eenvoudig te installeren
+ Enkelzijdige zijn relatief goedkoop
+ Duurzaam
Nadelen van een powermeter in crankarm
- Minder nauwkeurig dan meting in de spider
- Maat trapas kan verschillende bottom brackets / frames uitsluiten
Powermeter in pedalen
Powermeters in de pedalen zijn erg eenvoudig te monteren. Hierdoor wissel je ze snel van fiets. Ook zijn ze verkrijgbaar voor mountainbikers en wegwielrenners. Het grote nadeel van dit systeem is de slijtage. Je klikt niet alleen vaak in en uit, maar bij een valpartij of tijdens het nemen van een scherpe bocht raken pedalen vaak de grond. Hierdoor is de kans op schade dus groter. Een ander nadeel is dat je gebonden bent aan de schoenplaatjes dat het merk kiest.
De pedalen zijn vaak verkrijgbaar in enkel- of dubbelzijdige meting. De enkelzijdige meting is net als bij de andere powermeters minder nauwkeurig.
Voordelen van een powermeter in pedalen
+ Voor alle typen fietsen
+ Eenvoudig te wisselen tussen verschillende fietsen
+ Nauwkeurige meting
Nadelen van een powermeter in pedalen
- Niet beschikbaar voor alle type schoenplaatjes
- Kwetsbaar
Powermeter in spider
Een powermeter in de spider van je crankarm lijkt niet erg verschillend van een powermeter in je crankarm zelf. Toch is de spider een betere plek om jouw vermogen te meten. Je krijgt dan een nauwkeurigere meting. Afhankelijk van het type spider is het mogelijk om ook dubbelzijdig te meten.
Voordelen van een powermeter in de spider
+ Meest nauwkeurige meting
+ Beschikbaar in veel verschillende vormen om toe te passen op verschillende fietsen (mountainbike en race)
+ Duurzaam
Nadelen van een powermeter in de spider
- Dit type is moeilijk te wisselen tussen verschillende fietsen
- Bottom Bracket maat zorgt ervoor dat het niet altijd past in alle lagers/framecombinaties
Extra benodigdheden bij een powermeter
Om een powermeter uit te lezen heb je altijd een fietscomputer nodig die geschikt is om de vermogens uit te lezen en eventueel te exporteren naar programma’s als Garmin Connect, Wahoo Fitness app, Strava of TrainingPeaks. Zo kan jij tijdens het trainen, maar ook daarna zien welke vermogens je op welke momenten trapt, om zo nog gerichter te kunnen trainen!
Wil jij meer weten over deze luxere fietscomputers, lees onze koopgids voor fietscomputers!