Hoe stel ik mijn SPD-SL schoenplaatjes af?

Het juist afstellen van je schoenplaatjes is erg belangrijk. Het is niet veel werk en ook niet zo moeilijk. Het is echter van groot belang dat het goed gebeurt, omdat de stand van je schoenplaatjes een grote invloed heeft op de stand van je knieën en daarmee op het comfort waarmee je op de fiets zit.

Wanneer je nieuwe schoenen hebt, moet je bepalen hoe je de schoenplaatjes afstelt. Met de schoenplaatjes wordt namelijk bepaald in welke stand je voet op het pedaal komt te staan. De meest verkochte schoenplaatjes voor mountainbikes zijn Shimano SPD plaatjes, voor de racefiets zijn dit de Shimano SPD-SL plaatjes. Voor het monteren van de plaatjes gebruik je hetzelfde stappenplan, maar wat zijn de verschillen tussen deze twee types?

Wat is het verschil tussen race-plaatjes en mtb-plaatjes?

Raceschoenen beschikken over een andere zool dan MTB schoenen. In de zolen van MTB schoenen zitten 2 bevestingsboutjes, bij een raceschoen zijn dit er 3. Het schoenplaatje voor MTB is namelijk een stuk kleiner, dit heeft te maken met de passing in het pedaal. Een mountainbike kliksysteem heeft veel te maken met modderige omstandigheden, terwijl de racefiets juist gericht is de efficiënte krachtoverbrenging. 

Links de MTB schoen met 2 puntsbevestiging en rechts de raceschoen met 3 puntsbevestiging en SPD-SL schoenplaatje

MTB-plaatjes kopen:

Race-plaatjes kopen:

Wat heb je nodig bij het monteren van schoenplaatjes?

Inbus 4: hiermee draai je de inbusboutjes in de schoen.

Montagepasta: dit zorgt ervoor dat de boutjes goed vast blijven zitten en dat ze kunnen worden losgemaakt als de schoenplaatjes moeten worden vervangen.

Stift: Als je schoenplaatjes gaat vervangen en je bent tevreden over de positie, kun je de stift gebruiken om de positie van de oude schoenplaatsjes af te tekenen op de zool van de schoen.

De juiste stand bepalen

Om pijnvrij te fietsen is het erg belangrijk om het schoenplaatje in de juiste stand te zetten. Erg belangrijk is de positie van de voet ten opzichte van de pedaalas. Hiermee wordt namelijk bepaald in welke stand je voet op het pedaal komt te staan; of hij verder naar voren of juist verder naar achter komt. Heb jij geen last van je knieën, dan is het slim om ervoor te zorgen dat de bal van de voet recht boven de pedaalas komt te staan. Op deze manier staan je knieën 'normaal', dat wil zeggen in de middelste stand.

Een goede tip om dit goed te bepalen is een streepje zetten bij de bal van de voet wanneer je de schoenen aan heb. Het is heel begrijpelijk dat je geen streepje wilt op je hagelwitte (nieuwe schoenen), plak een stukje tape op de schoen en voel waar de bal van je voet zit, zet daar vervolgens jou streep. Jouw gezette streep komt gelijk te staan aan het middelpunt van het schoenplaatje, zo kun je kijken hoe ver jouw schoenplaatje naar voren of naar achter moet komen te staan. Onderstaand een afbeelding ter illustratie van de positie van de voet ten opzichte van het pedaal.  

Als tweede punt moet je letten op de hoek die je hak maakt ten opzichte van de crankarm. Wil je dat je hak dichter naar de crank toekomt of moet hij juist verder weg komen? Dit hangt af van de stand van je knieën; staan je knieën normaal gesproken recht boven je voeten, dan moet je hak parallel aan de crankarm staan. 

Het derde punt is de afstand tussen je fietsschoen en je crankarm. Het is belangrijk dat je fietsschoen evenwijdig aan de crankarm staat. Dit is neutrale stand, waarbij je knieën recht boven je schoenen staan. Ook hier geldt dat het slim is om hier nog even mee te spelen, wanneer jouw knieën in een afwijkende stand staan. Verder in deze blog komen we nog even terug op de meest voorkomende klachten, met bijbehorende oplossingen. 

Hoe plaats ik schoenplaatjes onder mijn schoen?

Met in het achterhoofd hoe de schoenplaatjes moeten te komen staan, begin je met de montage. Om de schoenplaatjes netjes onder de schoen te plaatsen volg je het volgende stappenplan:

Stap 1. Zorg voor de materialen

Stap 2. Vet de boutjes in met montagepasta. Zo voorkom je dat de boutjes extreem vast komen te zitten als je ze weer wilt vervangen. Zeker bij het mountainbiken hebben modder en vuil veel impact op de boutjes.

Stap 3. Plaats de schoenplaatjes op de gewenste positie, aan de hand van de streepjes op de zool kun je bepalen of het plaatje recht op de schoen ligt.

Stap 4. Plaats de inlegijzers (race) of het inlegijzer (MTB) in het schoenplaatje.

Stap 5. Draai de inbusboutjes door het schoenplaatje in de schoen.

Stap 6. Check of de schoenplaatjes op de juiste positie zitten.

Stap 7. Draai de inbusboutjes stevig vast.

Wanneer moet je jouw schoenplaatjes vervangen?

Na ongeveer een jaar zijn je schoenplaatjes versleten. Dit merk je als je niet meer makkelijk in - en uit klikt of het gevoel hebt dat je losser in je pedaal gaat zitten. De schoenplaatjes slijten vooral wanneer je erop loopt. Wanneer je nieuwe schoenplaatjes op dezelfde schoen gaat zetten is het raadzaam om eerst met een stift een strakke lijn rondom je oude plaatje te tekenen, zodat je precies weet hoe je de nieuwe schoenplaatjes op de schoen moet plaatsen. Zo hoef je maar één keer per schoen de afstelling van de plaatjes te bepalen. Let er bij het monteren van nieuwe schoenplaatjes op je schoenen wel op dat je de zool en gaatjes voor de moeren goed schoonmaakt. 

Pedalen afstellen

Het is nuttig om goed te testen hoe de pedalen afgesteld zijn. Door met een inbussleutel de spanning van de veer in het pedaal aan te draaien zit je schoen strakker in het pedaal, waardoor je wat meer zekerheid voelt bij het sprinten. Ben je echter een beginnende fietser, dan kan het een goed idee zijn om de spanning juist wat los af te stellen. Hierdoor kan je wat gemakkelijker uitklikken en vermijd je een val als je hard moet remmen en niet snel genoeg uit je pedalen bent. We raden beginnende fietsers ook altijd aan om thuis, bijvoorbeeld aan het tuinhek, te oefenen met in- en uitklikken. Je zal de eerste en zeker ook de laatste niet zijn die bij een stoplicht de ene voet uitklikt en zijn gewicht aan de andere zijde laat hangen, waardoor je omvalt. Wanneer je begint met fietsen is het aan te raden om met relatief weinig spanning in de pedalen te starten en om de spanning op te bouwen naarmate je meer fietservaring krijgt.  

Specifieke klachten 

Heb je last van je knieën tijdens het fietsen? Laat de plaatjes dan altijd goed afstellen door een professionele bikefitter. Veel klachten zijn echter veel voorkomend en zou je zelf op kunnen lossen door de schoenplaatjes iets anders af te stellen.

De meest voorkomende klachten op een rij:

Heb je last van je Achillespees tijdens het fietsen?

Wanneer je last hebt van je Achillespees tijdens het fietsen, dan staat je schoenplaatje vaak te ver naar de voorkant. Zorg er voor dat je voet wat verder naar voren komt te staan, plaats je schoenplaatje dus iets naar achter.

Heb je last van de voor- of achterkant van je knie tijdens het fietsen?

Wanneer je last heb van de voor- of achterkant van de knie heeft dit vaak met de zadelhoogte of positie op het zadel te maken en niet  zo zeer met de schoenplaatjes. Wanneer je last heb van de voorkant van je knie, probeer het zadel iets hoger te zetten of iets verder naar achteren. Mocht je last hebben aan de achterzijde van je knie doe dan het tegenovergestelde (omlaag of naar voren met het zadel).

Heb je last van een van de zijkanten van je knie tijdens het fietsen?

De meest voorkomende klacht die echt te maken heeft met de afstelling van de schoenplaatjes is pijn aan de binnen of buitenzijde van de knie. Vaak heeft dit maken met de scheefstand van de schoenplaatjes. Mocht je last hebben van de binnenkant van je knie, zorg dat je hak iets naar buiten draait. Dit kun je doen door het schoenplaatje iets naar buiten te laten wijzen. Heb je nou juist last van de buitenkant van je knie, zorg ervoor dat je hak iets dichter bij de crank komt te staan. Het schoenplaatje wijst dan ook naar de crank toe.

Mocht je toch klachten blijven houden, dan is het verstandig om eens een goede bikefit te doen. Zodat je pijnvrij en zonder zorgen kunt rijden. Neem daarvoor gerust contact op met onze bikefitters.

Meer weten over pedalen en toebehoren, lees dan ons blog!