Steekas voor de racefiets: de huidige standaard

Een paar jaar geleden was het simpel: racefietsen kwamen standaard met velgremmen en wielsets met snelspanners. Maar zoals in elke sport staat de techniek niet stil, en de afgelopen jaren heeft een revolutie plaatsgevonden. Schijfremmen en steekassen hebben de racefietswereld veroverd en domineren nu de standaard. Loop onze winkel binnen en je ziet het direct: de klassieke snelspanner heeft plaats gemaakt voor de stijver en betrouwbare steekas.

Maar met deze verandering komt ook een nieuw probleem: welke as past op jouw fiets? Er zijn verschillende maten en standaarden op de markt en zonder de juiste kennis is het een uitdaging om door de wirwar van afmetingen en specificaties te navigeren. Geen zorgen, in dit blog zetten we alles voor je op een rij. We leggen uit welke soorten steekassen er zijn, hoe je bepaalt welke je nodig hebt en waar je op moet letten bij je volgende upgrade. Zo ben je na het lezen van dit blog helemaal op de hoogte en sta je nooit meer met de verkeerde as in je handen!

Navigeer direct naar:

• De snelspanner van een racefiets
• De eerste steekas voor de racefiets
• De huidige standaard steekas
• Het verschil tussen de snelspanner en de steekas
• Welke maat heeft de steekas van mijn fiets?
• Verschillende type steekassen
• Adapters voor de steekas

Snelspanner op de racefiets

Laten we allereerst even teruggaan naar het moment dat er enkel racefietsen waren met velgremmen. In deze periode werd iedere racefiets voorzien van een wielset met snelspanners, ook wel bekend als de Quick Release (QR) assen. De assen die hiervoor werden gebruikt hadden een lengte van 100mm (voorwiel) en 135mm (achterwiel), waarbij de diameter van de snelspanner 5mm bedroeg. Ondanks de diameter van 5mm worden deze assen meestal aangeduid als QR 100x9mm en QR 135x9mm, omdat de buitendiameter van deze as 9mm bedraagt.

• Voorwiel: QR 100 x 9 mm
• Achterwiel: QR 135 x 9 mm

De eerste steekas voor de racefiets

Toen schijfremmen hun intrede deden op racefietsen, werd er in eerste instantie nog gebruikgemaakt van de klassieke snelspanners. Dit leek een logische overgang, maar al snel bleek dat dit niet ideaal was. Schijfremmen brengen namelijk extra krachten op de as en vereisen een precieze uitlijning van het wiel, omdat de ruimte tussen de remschijf en de remblokken minimaal is.

Om dit probleem op te lossen, werden eerst alleen de voorwielen uitgerust met een 15 mm steekas, wat zorgde voor extra stabiliteit en een stijver geheel. Later werd ook voor de achterwielen een steekas van 12 mm geïntroduceerd. Deze constructie maakte de fiets sterker en efficiënter in het overbrengen van krachten, wat de rijervaring aanzienlijk verbeterde. Inmiddels is deze tussenvorm grotendeels verdwenen en zijn moderne racefietsen standaard voorzien van steekassen aan zowel de voor- als achterkant.

• Voorwiel: 100 x 15 mm
• Achterwiel: 135 x 12 mm

De huidige standaard steekas

Hoewel de eerste steekassen al een flinke verbetering waren ten opzichte van snelspanners, bleek de maatvoering toch niet helemaal optimaal. Om de remmen beter te positioneren en extra stabiliteit te bieden, werd de standaard verder verfijnd. Achterwielen kregen een steekas met een lengte van 142 mm, terwijl voorwielen werden voorzien van een steekas met een diameter van 12 mm. Dit is inmiddels dé norm voor racefietsen en alle nieuwe modellen worden met deze maatvoering uitgerust. Je mag er dan ook vanuit gaan dat dit de standaard blijft voor de komende jaren.

Naast extra veiligheid kan je de wielset ook strakker vastklemmen, wat zorgt voor een stijvere en stabielere verbinding tussen het wiel en het frame. Een veelgehoorde klacht over schijfremmen is dat ze een fiets zwaarder maken, maar dankzij de stijvere constructie kunnen fabrikanten frames lichter ontwerpen. Hierdoor is het gewichtsverschil tussen racefietsen met schijfremmen en die met velgremmen en snelspanners steeds kleiner geworden.

Steekassen voor de racefiets zijn nu dus vrijwel gestandaardiseerd op 100 mm lang bij 12 mm breed voor het voorwiel en dit is voor het achter wiel 142 mm lang en 12 mm breed.

• Voorwiel: 100 x 12 mm
• Achterwiel: 142 x 12 mm

Bekijk hier al onze racefiets wielen voor schijfremmen met de huidige standaard

Het verschil tussen de snelspanner en de steekas

Tegenwoordig zijn er bijna alleen nog maar steekassen en is de snelspanner bijna verdwenen. De snelspanner zie je alleen nog bij oudere of instapmodellen met velgremmen of voor de handigheid bij een vouwfiets bijvoorbeeld. Een snelspanner maakt gebruik van een metalen as die met een hendel wordt vastgezet, terwijl een steekas een massieve as is die met inbussleutels of speciale sluitingen vastgezet moet worden. Een steekas is hierdoor veel stijver en veiliger, maar ook iets zwaarder van gewicht en wat duurder qua prijs.

Bij stevigere fietsen zoals mountainbikes of elektrische fietsen wordt daarom vaak gebruik gemaakt van de steekas voor meer controle en veiligheid. Ook bij racefietsen is deze ontwikkeling niet meer weg te denken, aangezien moderne frames steeds stijver worden en de kracht van schijfremmen moeten kunnen opvangen. Alleen op sommige stadsfietsen en voordelige sportfietsen kom je nog Quick Release-systemen tegen, maar binnen de sportieve fietsmarkt heeft de steekas de snelspanner vrijwel volledig vervangen.

Welke maat heeft de steekas van mijn fiets?

Hoewel de standaardisatie van steekassen voor racefietsen met 12 x 100 mm voor en 12 x 142 mm achter geweldig klinkt, is het niet nog niet gedaan met de verschillen. Er zijn nog een tal van compatibiliteitsproblemen met de assen voor racefietsen.

De gemakkelijkste manier om erachter te komen welke maat as jouw fiets heeft is de maat aflezen die op de as vermeld staat. Mocht deze er niet op staan, kun je aan de slag gaan met behulp van een schuifmaat. Hiermee is het namelijk mogelijk om zowel de lengte en diameter van de as nauwkeurig te bepalen. Verwijder hiervoor beide wielen uit het frame en vervolgens ook de snelspanner of steekas uit het wiel zelf.

Voordat je alles druk begint te meten is het goed om te weten dat enkele maten altijd vast staan. Zo heeft de as van het voorwiel altijd een lengte van 100 mm, heeft iedere as met een snelspanner (quick release) een diameter van 5 mm (9 mm) en heeft de steekas van een achterwiel altijd een diameter van 12 mm.

De lengte van de steekas bepalen

Het lastige van zelf meten is om te bepalen welke punten je moet gaan meten. De 100 mm of 142 mm verwijst namelijk naar de breedte tussen de binnenste vlakken, oftewel de ruimte tussen het frame.  Je neemt de sluiting en het schroefdraad dus niet mee! In onderstaand voorbeeld zie je 3 lengtes staan. De 168 mm van de complete steekas, de 161 mm het deel zonder de sluiting maar wel inclusief schroefdraad en de 19 mm schroefdraad. De 161 mm minus de 19 mm laat ons in dit geval zien dat we het hier hebben over een 142 mm as. Nogmaals, er zijn verschillende specificaties, afhankelijk van het fiets- en steekasmerk.

De maat van je schroefdraad bepalen

Echter het wordt nog ingewikkelder. Dit komt doordat er gebruik wordt gemaakt van verschillende maten schroefdraad. Het schroefdraad wordt gebruikt om de as vast te schroeven in het frame. De frame leverancier bepaalt dus welk type draad er wordt gebruikt in jouw fiets. De draad op een steekas kan 1,0 mm, 1,5 mm of 1,75 mm zijn. Een grovere draad betekent dat er minder bochten nodig zijn om de as te verwijderen, waardoor wielvervanging sneller gaat. Echter is een fijnere draad weer sterker waardoor je steekas minder snel aan vervanging toe is.

Verschillende maten schroefdraad steekas

Het goede is dat, in tegenstelling tot snelspanners (quick release) de steekassen deel uitmaken van het frame en geen onderdeel is van de wielset. Steekassen hoeven bijna nooit vervangen te worden, mits je ze niet kwijtraakt of toch een keer vernielt. Mocht dit toch gebeuren of wil jij gewoon graag een reserve set hebben liggen? Dan hebben veel steekassen hun aslengte, breedte en draadmaat op de steekas geplaatst. Zo wordt het een stuk makkelijker om een steekas te vinden. Mocht dit niet het geval zijn, bekijk dan de site eens van het Robert Axle Project, hier vindt je voor nagenoeg van elke fiets welke maat steekas er is gebruikt.

Verschillende type steekassen

Het voordeel van steekassen is dus dat ze stijver zijn dan de quick release / snelsluiters. In eerste instantie betekent dit dat er minder kans is dat de assen breken. Dat de steekas stijver is betekent ook dat er minder energie die jij levert verloren gaat, kortom een directere overbrenging.  We weten inmiddels veel over de maat, maar we zijn er nog niet helemaal. Je hebt echter ook nog vele keuze in het type sluiting.  

Steekassen hebben vaak een hendel ingebouwd, waardoor je gereedschapsvrij je steekas kan verwijderen wanneer je jouw fiets meeneemt of een keer lek rijdt. In sommige gevallen kan je de hendel verwijderen/verplaatsen, dus je hebt er maar één nodig, om zowel je voor als achterwiel eruit te halen, DT Swiss maakt gebruik van dit systeem.

Sommige hendels zijn voorzien van een quick-release mechanisme, dat gesloten is om dat laatste beetje klemkracht uit te oefenen, maar de druk ook snel weghaalt waardoor je de steekas los kunt draaien. Dit lijkt op een snelspanner, echter is het een echte steekas.

In andere gevallen moet je een inbussleutel of multi-tool gebruiken om het wiel te verwijderen, omdat er geen hendel op de as zit. Het leidt tot een schonere uitstraling en minder luchtweerstand, maar je zult wel je inbussleutel mee moeten nemen tijdens jouw fietstocht.

Adapters voor de steekas

Vanwege het grote aantal verschillende assen is het niet vanzelfsprekend dat een wielset automatisch in jouw frame past. Verschillende adapters maken dit in de meeste gevallen wel mogelijk. Deze adapters dienen eventueel los aangeschaft te worden, maar worden in sommige gevallen ook met een nieuwe wielset meegeleverd. Mocht dit het geval zijn dan staat dit vermeld op onze website.