Speling in het balhoofd is een veelvoorkomend probleem bij racefietsen en mountainbikes. De speling kan ontstaan na enig gebruik van de fiets of bij het rechtzetten van het stuur. Op tijd het balhoofd afstellen voorkomt schade en overtollige slijtage en zorgt ervoor dat de fiets weer fijn rijdt. In de volgende stappen wordt uitgelegd hoe speling uit het balhoofd wordt gehaald en het balhoofd goed wordt afgesteld.
Stap 1. Controleer de speling en de lagers
Knijp de voorrem in en pak met de vrije hand het balhoofd en beweeg de fiets van voor naar achteren. Als het frame en de stuurbuis los van elkaar bewegen, dan zit er speling op het balhoofd.
Het kan dat de lagers versleten zijn. Stuur van links naar rechts; als dit rauw aanvoelt, zijn de lagers versleten en moeten deze vervangen worden. Bekijk hier hoe je de lagers vervangt.
Is speling in het balhoofd gevaarlijk?
Ja. Het balhoofd is erg belangrijk voor de stabiliteit en daarmee het stuurgedrag van je stuur. Als er speling in het balhoofd zit, kun je niet stabiel sturen en kan er een vertraging komen in jouw stuurbeweging en beweging in het wiel. Dat kan gevaarlijke situaties veroorzaken. Zorg er dus altijd voor dat er geen speling in het balhoofd zit. Je merkt dat er speling in het balhoofd zit als het stuur los aanvoelt, je krakende geluiden hoort of de fiets minder stabiel aanvoelt in bochten en tijdens het remmen.
Stap 2. Draai het balhoofd los
Draai het boutje waarmee de topcap vastzit op het balhoofd los. De topcap is het kapje bovenop het balhoofd. Meestal heb je hier een inbus 4 of 5, of een torx 25 voor nodig. Draai ook de twee bouten los waarmee de stuurpen vastzit aan de voorvorkbuis (stuurpenbouten). Vaak is dit een inbus 4, 5 of torx 25. De bouten hoeven alleen los; ze hoeven er niet helemaal uit.
Stap 3. Zet het stuur recht
Nu de bouten los zijn, kan het stuur bewegen. Zet het stuur recht. Het stuur staat recht als het voorwiel en de stuurpen in lijn staan met het frame.
Stap 4. Balhoofd afstellen
Draai met de juiste inbus de topcap weer aan, zodat er geen speling meer in het balhoofd zit. Dit controleer je door de voorrem in te knijpen en de fiets naar voren en naar achteren te bewegen.
Let op dat je de topcap niet te strak aandraait: controleer of het stuur helemaal vrij loopt door van links naar rechts te sturen.
Tip: til de voorkant van de fiets op en laat het stuur naar links en naar rechts vallen. Blijft het stuur: dan zit de topcap te strak. Valt het stuur om en zit er geen speling meer op het balhoofd, dan weet je dat de topcap op het juiste aandraaimoment staat.
Stap 5. Vastzetten van de stuurpenbouten
Draai de twee bouten waarmee de stuurpen vastzit aan de voorvork weer aan. Let op: veel fabrikanten werken met een maximaal aandraaimoment. Gebruik hiervoor een momentsleutel.
Stap 6. Speling balhoofd extra controleren
Controleer of het stuur mooi recht staat en of de speling uit het balhoofd is. Dit zie je het best als je op de fiets gaat zitten. Controleer ook of alles goed vastzit. Dit controleer je door het voorwiel tussen je benen te houden (zoals bij stap 3) en aan het stuur te draaien. Als het stuur nog los van het wiel kan draaien, moeten de bouten in de stuurpen strakker.
In de volgende blog staat meer informatie over het afstellen van een nieuwe fiets.
Je balhoofd afstellen? Gebruik een momentsleutel!